De Formule 1 race in Sotsji was eigenlijk de grote Vladimir Poetin show. Op het podium werd hij volkomen genegeerd door winnaar Lewis Hamilton.
2014
Lewis Hamilton heeft een bewogen 2014 seizoen op zijn naam gezet, en het terugblikken is begonnen. Een seizoen waarbij discussies over de Formule 1 de boventoon voerde, in plaats van de sportieve prestaties op de baan. Race fans hoeven niet meer naar het circuit te gaan voor het jankende geluid van formule 1 bolides; dat is er niet meer. Schandalen omtrent het Formule 1 management hielden aan, waarbij capo di tutti capi Bernie Ecclestone in augustus een rechtszaak schikte voor € 75 mln. De Grand Prix van Rusland werd een politiek feest voor Vladimir Poetin en competitievervalsing werd gereguleerd door een dubbele-punten regel voor het laatste raceweekend. Toro Rosso maakte bekend dat Max Verstappen met 17 jaar de jongste Formule 1 coureur ooit zal worden in 2015, en 2 teams hadden het financieel zo zwaar dat ze in het volgende jaar waarschijnlijk niet meer terugkomen. Maar wat velen het meest zal bijblijven is Jules Bianchi, die nog steeds in levensgevaar verkeerd in een ziekenhuis in Nice na de zeer zware crash in Japan.
Formule 1 is al decennia de gevestigde koningsklasse van de motorsport. Wat mij betreft is de glans daarvan al jaren aan het verdwijnen, terwijl een alternatief kampioenschap zich razendsnel ontwikkeld, het FIA WEC (World Endurance Championship). Hoe de Formule 1 het tij kan keren is ook dit seizoen onderwerp van gesprek, terwijl kijkers vergrijzen en velen afhaken moet er iets gebeuren.
Juan Manuel Fangio in een t-shirt, zonder gordel of helm onderweg naar de zege in een Ferrari.
De beginjaren
De Formule 1 begon zich kort na de tweede wereld oorlog te ontwikkelen, Grand Prix’ werden altijd al gereden, langzaam ontwikkelde zich een wens naar een kampioenschap. Dat gebeurde in 1950, het jaar waarin het eerste Formule 1 kampioenschap werd afgewerkt op 6 circuits in Europa en 1 in de Verenigde Staten (Indianapolis). Er waren regels bepaald in de Formule, zij het zeer summier, een beperking op motorinhoud bijvoorbeeld. Over veiligheid werd amper gedacht, de dood was een geaccepteerd risico op jacht naar de overwinning. Veiligheid werd daardoor automatisch een thema, in 1952 werd het dragen van een helm verplicht en 6 jaar later werd het rijden op gevaarlijke alcohol-basis brandstof afgeschaft. Tegen die tijd had Juan Manuel Fangio al 5 kampioenschappen op zijn naam geschreven. 15 coureurs zouden de jaren ’60 niet halen, er moest iets veranderen.
10 jaar na de start van de Formule 1 begon de FISA met het opstellen van veiligheidsregels. het dragen van een overall werd verplicht, net als gordels en de FISA controleerde de wagens voordat deze het circuit op gingen. Dat circuit was ook veranderd, het publiek werd stricter op veilige afstand gehouden en marshalls met vlagen werden geïntroduceerd.
Volwassen worden
De Formule 1 was een reizende familie, een besloten club met voldoende geld om auto’s op de grid te zetten. Regels werden voornamelijk onderling besproken en besloten, als een slager die zijn eigen vlees keurt. Een situatie die niet lang houdbaar bleek, concreet omslag punt was de dood van coureur Ronnie Peterson op het circuit van Monza, Italië in 1978. Mede dankzij de live uitzendingen van de races was iedereen het er over eens dat het risico op dodelijke ongevallen tot een minimum moest worden beperkt. De Formule 1 begon ook dankzij deze zakelijke belangen langzaam te veranderen naar een sport met verantwoordelijkheidsbesef en een voorbeeldfunctie, kortom, de wilde haren van de jaren ’60 en ’70 van zich afgeschud.
Het gevecht tussen Hamilton en Rosberg was mooi, maar het meest legendarische gevecht tussen coureurs was die van Ayrton Senna en Alain Prost.
Formule 1 nieuwe stijl
In de jaren ’80 was de Formule 1 nieuwe stijl geboren, vooral dankzij Jackie Stewart, Max Mosley en Bernie Ecclestone. Maar dat was geen makkelijke bevalling, de FISA (Fédération Internationale du Sport Automobile, nu de FIA) en de FOCA (Formule One Constructors Association) vochten elkaar de tent uit over sportieve en commerciële belangen. In 1981 werd de vrede getekend, in de vorm van het Concorde Agreement. De sport was veel veiliger geworden, werd wereldwijd live uitgezonden op televisie en steeds meer bedrijven sponsorde teams en coureurs.
Dodelijk weekend
Tijdens het raceweekend op Imola in 1994 werd de Formule 1 opgeschikt door 2 doden. Op zaterdag tijdens de kwalificatie verongelukte Oostenrijker Roland Ratzenberger, maar ‘the show must go on’. Juist Ayrton Senna was onwillig om de race te starten, dat deed hij toch en in ronde 7 crashte hij in de eerste bocht hard in de bandenstapel. Zijn dood is tot op vandaag de laatste in de Formule 1, al wordt er nu nog steeds gevreesd voor het leven van Jules Bianchi.
Doorbreken
Vroeger was niet alles beter, dat is zeker van toepassing op de Formule 1. Toch is het nu een wat saaie sport geworden waarbij veel kijkers afhaken door een starre manier van management, een absurd reglementenboek en een verantwoordelijkheidsbesef wat is doorgeslagen. Een voorbeeld is de donuts van Sebastian Vettel voor de hoofdtribune waarmee hij het 2013 wereldkampioenschap vierde, een spectaculaire actie waarvoor hij wel een forse boete opgelegd heeft gekregen. Hoe kan de Formule 1 weer een fascinerende sport worden die een groot publiek aanspreekt? Voldoende mensen met kennis hebben er wel ideeën over.
John Surtees op de Goodwood Revival.
De Surtees divisies
Eén van die ideeën komt van John Surtees, de enige wereldkampioen op 2 én 4 wielen. Hij pleit voor een zelfde divisie systeem als in de voetbal, waarbij coureurs en teams kunnen promoveren en degraderen. Echt talent in rijden en het op de baan zetten van een wagen wordt hierdoor belangrijker dan het bedrag aan sponsorgelden. Het idee is volstrekt onuitvoerbaar, maar de discussie over de toekomst van Formule 1 wordt hiermee wel breder getrokken. Bernie Ecclestone zal in de nabije toekomst (al dan niet vrijwillig) de leiding over de Formule 1 moeten overgeven aan de nieuwe generatie die iets moeten gaan ondernemen.
Generatie X&Y
De Formule 1 wordt nu haast dictatoriaal geleid door Bernie Ecclestone, met zijn 84 jaar lijkt hij inmiddels de grip op realiteit te hebben verloren. Van moderne media wil hij niks weten, tenzij het (met bijvoorbeeld abonnementen) de portemonnee spekt. Terwijl generatie X hoogtij jaren van de Formule 1 nog kon meemaken, is het generatie Y die dit moet lezen in boeken, of opzoekt op internet. Deze generatie (ruwweg van 1982 tot 2001) keert steeds meer de televisie de rug toe en wil informatie en amusement tot zich nemen op het moment dat het hem of haar uitkomt. Doordat Formule 1 niet actief meedoet aan nieuwe media verliest het deze doelgroep en vergrijst daardoor het publiek. Maar kwalijker is dat de Formule 1 zijn identiteit definitief aan het verliezen is. Legendarische circuits verdwijnen in rap tempo van de kalender, dit jaar zal er zelfs niet worden gereden in Duitsland, want Rusland, Bahrain en Abu Dhabi betalen simpelweg teveel geld om het circus naar zich toe te trekken. Dat die landen een nieuwe en tevens enorm saaie 13-in-een-dozijn door Hermann Tilke ontworpen circuit hebben liggen, boeit het Formule 1 management niet.
Bernie Ecclestone heeft geen boodschap aan kritiek.
Koningsklasse
Vroeger was Formule 1 synoniem voor de koningsklasse van de motorsport, die reputatie is al jaren aan het afbrokkelen door bizarre reglementen, politieke intrige en weinig spektakel. Ondertussen ontwikkelen zich alternatieven, met als lichtend voorbeeld het World Endurance Championship. In de hoogste LMP1 HY klasse heeft Audi een 4 liter turbo diesel V6, Porsche een 2 liter Turbo V4 en Toyota een 3,7 liter V8 benzine motor. Ook de hybride systemen die de wagens huisvesten verschillen flink, toch zijn de auto’s aan elkaar gewaagd, hebben ze te maken met de langzamere GTE en GTE Pro deelnemers en moeten de 3 coureurs per wagen het minimaal 6 uur uithouden. Voor de objectieve fan van racen is de WEC ten opzichte van de Formule 1 een verademing, wat eigenlijk een tragische constatering is.
Zolang Bernie Ecclestone op zijn troon blijft zitten, zal er weinig veranderen en veel mensen kijken uit naar zijn aftreden. Bijvoorbeeld Audi, die wil graag deelnemen aan de Formule 1 maar doet dat niet zolang Bernie de leiding heeft over het circus. Beter gisteren dan vandaag neemt iemand het roer over van hem zodat verdere schade aan de Formule 1 beperkt zal blijven.
